history

2 Pages 456 Words

17. VE 18. YÜZYILLARDA OSMANLI-SEFEVÝ ÝLÝÞKÝLERÝNÝN HÝSTOGRAFYASI

Histografya olaylarýn bir kaydý olduðu kadar onlarýn sonucudur da, ve bu yüzden içinden çýktýðý durumlara zamanýn þartlarýna göre farklý tepkiler vermesi beklenebilir. Önyargýlarýnda ve varsayýmlarýnda, attýðý kadar kapsadýðý konularda, düzensiz insan iliþkilerinin bir yansýmasýdýr, ve en az bilgi verdiði zamanlarda bile baþka hiçbir açýk ifadenin ikna edici bir þekilde vermeyeceði veriler saðlar. Bu veriler de tarihi anlamamýzda tarihler ve olaylar kadar deðerlidir. Bundan çýkan sonuç þudur: tek baþýna hiçbir tarihi yazý onun edebi geleneðine ve karakterini veren bireyselliðini veren farklýlýðýnýn tabiatýný ve derecesini bilmeden anlaþýlamaz. Çünkü histoðrafyanýn herhangi bir þekilde taktiri onu edebi bir tarz olarak deðerlendirmesi ve diðer edebi dallar içindeki farkýnýn geleneksel gereçlerinin kesintisiz bir devamlýlýða sahip olmasý olduðunu taktir etmek gerekir. Bu devamlýlýk sayesinde geliþimi ölçülebilir ve deðiþik uluslarýn tarihi yazýlarýnýn farklý açýlarýndan ele alýn!
abiblir. Böyle olan her eser, detaylarýnda ne kadar yetersiz ve eksik olsa da, kendi baþýna özel bir öneme sahiptir ve en iyi benzerleriyle karþýþýklý tamamlayýcýlýklarýna bakarak ve detaylardan çok genel duruma bakarak anlaþýlabilir.
Bu ifade her ne kadar histografyanýn tamamýna uyulanabilecek genel bir prensip olsa da Ýran ve Osmanlý tarihi yazýlarý için, ki neredeyse tamamý özünde eðlendirme amaçlýdýr, inkar edilemez bir geçerliliði vardýr. Resim yapmayan ve heykel yapmayan bir toplum hikaye yaratmaz bu yüzden Ýslamdaki halk ve aþk hikayeleri, ganimet alýnmýþ ve insan özellikleri silinmiþ portreler ve heykeller gibi, ya Ýslam öncesi köklere dayanýr ya da diðer toplumlardan alýnmýþtýr. Diðer toplumlarda mit kültürüyle karþýlanan in...